“Black Friday” yani Türkçesi ile “Kara Cuma” tüm dünyanın her yıl heyecanla beklediği bir gün. Büyük indirimlerin, efsane kampanyaların, sürpriz fırsatların havalarda uçuştuğu ve insanların alışveriş yapabilmek için, hem perakende mağazalarda hem de artık internette, izdiham yarattığı büyük gün. Peki bu günü büyük yapan ne? İzdihamlara sebep olmasının ardında neler var? Ve neden o gün gerçekleşen indirimlere, fırsatlara, kampanyalara, ucuzluğa ve hem satıcı hem de tüketici için olumlu pek çok olaya sahne olan olaylara rağmen “kara” Cuma deniliyor? En önemlisi, niçin bütün satıcılar en büyük kampanyalarını bugüne saklıyor? Sektörün Black Friday çılgınlığını neden desteklediğine kısa bir bakış atalım.
Niçin "Kara" Cuma?
Kara Cuma olarak adlandırılan gün, Şükran Günü'nden sonraki Cuma gününe denk gelmekte. Bu gün, aynı zamanda, Noel alışveriş sezonunun başladığı gün olarak kabul ediliyor. 1932 gibi eski bir tarihten beri, Noel sezonunun başlangıcını temsil ettiği için indirimler ve kampanyalarla özel bir gün haline getirilmiş olan bu güne "Kara Cuma" adı ise 1961 yılında Philadelphia'da yaşanan izdiham ve görülmemiş düzeyde trafik sıkışıklığı sebebiyle "kara bir gün geçirdiklerini" ifade etmek için polisler tarafından verilmiş, şehrin gazetelerinde de olay bu başlıkla haber yapılınca isim yerleşmiştir. İletişim teknolojisinin gelişimi ve küreselleşme ile Black Friday furyası hızla tüm dünyayı sarmış ve günümüzde hemen her yerde çok büyük ilgi görerek izdihama varan olaylara neden olmayı sürdürmektedir.
Adının Hakkını Veren Bir Gün
Ucuz fiyatlar, indirimler, kampanyalar ve fırsatlar Kara Cuma'nın olumlu yanları olsa da yaşanan izdihamların ulaştığı boyut nedeniyle isimdeki "kara" ifadesi, üzücü şekilde, daha da anlamlı hale gelmiş durumda. Tüm dünyada uygulanıyor olsa da en büyük izdihamlar kampanyanın çıkış yeri olan ABD'de yaşanmakta. Mağazaca çalışanlarının ezilerek hayatlarını kaybetmesi, sıra kavgasında silahla vurulanlar ve daha pek çok üzücü olay her yıl yaşanmakta.
Bu da farklı e-ticaret sitelerinin ve mağazaların Black Friday’e farklı isimler vermesinin nedenlerinden biri. Tarihi olarak da hoş anımsanmayan olaylara ve hala sürüp giden izdihamlara atıf yapan “Kara Cuma” adını itici bulan mağazalar, müşterilerine daha çekici geleceğini düşündükleri isimler kullanıyorlar. Geçen yıl en fazla kullanılan isimler Efsane Cuma, Muhteşem Cuma, Süper Cuma, Beklenen Cuma ve o gün internette en çok kullanılan kelime de “indirim” oldu.
Dijitalleşen Black Friday
İnternet teknolojisi sayesinde gelişen e-ticaret, Black Friday indirimlerinin eskisi kadar “karanlık” geçmemesi yönünde oldukça etkili olmaktadır. Perakende mağazalardaki izdihamın yerini sayfayı yenilemek ve hızlıca sipariş verebilmek almış ve bu da hem tüketiciler hem de satıcılar açısından büyük kolaylık sağlamıştır. Yıllardır geleneksel mağazaların bu geleneği sürdürmesini sağlayan etmenler günümüzün e-ticaret platformları için de geçerlidir ve bu yüzden, Efsane Cuma, Muhteşem Cuma, Süper Cuma, Beklenen Cuma gibi farklı isimler vererek ya da doğrudan Kara Cuma veya Black Friday diyerek, tüm dünyada neredeyse her e-ticaret sitesi bu geleneği sürdürmektedir.
Black Friday yüz yıla yakındır devam etmekte çünkü böyle özel bir alışveriş günü gerçekten de işe yaramakta. Özellikle de hızla büyüyen e-ticaret platformlarının iş hacimlerini ve pazar paylarını genişletmesi bakımından bulunmaz bir fırsat olan Kara Cuma’nın Türkiye’deki e-ticaret istatistiklerine etkisi oldukça yüksek. Bu etkinin en can alıcı noktası Black Friday kampanyası nedeniyle yaşanan artışın yıl boyunca çok da düşmeden korunuyor olması. Yani Black Friday yeni ve kalıcı müşteriler kazanmak için mükemmel bir fırsat. En çok sipariş verilen saat aralığının 00:00 ve 01:00 olması ve sitelerde geçirilen ortalama sürenin ise sadece 5 dakika civarında olması, çoğu müşterinin alacağı ürünleri önceden belirleyerek indirimler başladığı anda sipariş verdiğini gösteriyor.
Black Friday gününde en çok satış yapılan kategorileri kozmetik ve kişisel bakım, elektronik, giyim ve ayakkabı, bebek bezi gibi ürünler oluşturuyor. Geçen yılların rakamlarına bakarsak Black Friday gününde satılan ürün sayısı, Black Friday dışında en çok satış yapılan günü 8’e katlayarak, önceki yıla göre %45 artarken erkek kullanıcılar da kadın kullanıcılara göre %45 daha fazla alışveriş yaptı. Satışlardan elde edilen gelirlerin globalde %36’dan, Türkiye’de ise %9’dan fazla artış gösterdiğini görüyoruz. Dönüşüm oranlarında %16 artış sağlanırken, hemen çıkma oranı mobilde %5’ten fazla azaldı. Ortalama sepet tutarı ise %24 artış gösterdi.
Getirdiği müşteri sayısının yanı sıra müşterilerinin kalıcı olması konusunda da diğer günlerden ve kampanyalardan ayrılan Black Friday alışveriş çılgınlığı önümüzdeki yıllarda da artarak sürecek. Tabii en kazançlı Black Friday İndirimleri bu yıl da ToptanTR’de olacak.
