Son yüzyılda yerini çay ile paylaşır olsa da kahve Türkiye'de en çok tüketilen sıcak içeceklerin başında gelmeye devam ediyor. Yemekten ve tabii ki kahvaltıdan sonra, sohbette, tatlıların yanında, fal bakmak için, toplantılarda, kız isterken... İçmek için sayısız bahane uyduracak kadar çok sevdiğimiz, içmekle yetinmeyip keklerin ve kurabiyelerin içine de kattığımız, Türkiye kahve üretilebilen bir coğrafya olmadığı halde tüm dünyaya Türk Kahvesi olarak tanıttığımız kahveyle ilk kez nasıl tanıştığımızı ve bize has Türk Kahvesi'nin nasıl ortaya çıktığını hiç merak ettiniz mi?
Kahvenin Türkleşmesi
Hikaye 16. yüzyılda Yemen'de başlıyor. Yemen valisi Özdemir Paşanın İstanbul’a getirdiği kahve burada çok kısa sürede sevilir ve ilk olarak Eminönü’nde Mısır Çarşısı’nın yanında Tahtakale’de sonra da bütün İstanbul'da kahveciler açılır; bu mekanlar aynı zamanda bugün hala süren kahvehane kültürünün de başlangıcıdır. Kahveden en çok ve çeşitli lezzeti alabilmek için özel bir demleme yöntemi keşfetmemiz de pek uzun sürmedi. Bakır güğümlerde ve cezvelerde pişirilen kahve gümüş fincanlarda sunulurdu ve yanında da tatlı ikam edilirdi. Dünyada telvesiyle birlikte sunulan tek kahve çeşidi olan Türk Kahvesi aynı zamanda en ince çekilen kahvedir. Böylece demeleme ve sunum olarak kendine has özelliklere ve lezzete sahip Türk Kahvesi ortaya çıkmıştır. Unesco tarafından 2013 yılında İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası listesine eklenen Türk Kahvesi yurt dışında da özellikle eski Osmanlı topraklarında tüketilmektedir.
Türk Kahvesi Nasıl Yapılır?
Klasik ölçek bir fincan kahveye bir tatlı kaşığı kahvedir. Elektrikli kahve makineleri sayesinde kısa sürede hazırlanan kahveler olsa da kahvenin tadını daha iyi alabilmeniz için cezvenin bakır olması önemlidir. Öğüttünüz ya da hazır öğütülmüş olarak aldığınız kahveyi ve tercihinize göre şekeri cezveye ilave ettikten sonra, daha köpüklü olması için, soğuk-serin su ilave edilir. Kısık ateşte ara ara yavaşça karıştırarak pişirlen kahve köpürüp taşmaya başlayınca hemen altı kapatılmalı ya da ocaktan alınmalıdır. Eğer fazla kaynarsa köpüğü dağılır. Oluşan bu ilk köpüğü fincanlara eşit olarak aktardıktan sonra cezvedeki kahveyi kısık ateşte bir kez daha pişirerek tekrar köpürtebilirsiniz.
Kahvenin lezzeti için taze olması önemlidir. Günümüzde hemen herkes hazır çekilmiş ve kavrulmuş kahve satın alır. Kurukahveci Mehmet Efendi Türk Kahvesi gibi kahve markalarını en uygun fiyatlarla ToptanTR'de bulabilirsiniz.
Türk Kahvesinin Faydaları
- İçerdiği kafein sayesinde sinir sistemini etkileyen Türk Kahvesi adrenalin hormonu salgılatarak kalp ve dolaşım sistemini uyarıp metabolizma ve vücudun yağ yakmasını hızlandırır. Bu özelliği ile spordan önce içildiğinde daha fazla yağ yakmayı sağlar.
- Düzenli içilmesi durumunda içerdiği antioksidan sayesinde kalbi korur. Kalp damarlarındaki hücreleri onararak kalp rahatsızlığına yakalanma riskini en aza indirir.
- Stres ve depresyon problemlerine karşı iyi gelir.
- Zihinsel aktivitelerinizi güçlendirir ve uyanık kalmanıza yardımcı olur.
- Ağrı kesicilerin etkisini artırarak baş ağrılarını gidermeye yardımcı olur.
- Kansere yakalanma riskini düşürür.
Türk Kahvesinin Zararları
- Ne kadar lezzetli ve faydalı olsa da her şeyin fazlası zarar! Günde 2 fincandan fazla Türk Kahvesi içmenin bazı olumsuz etkileri olabilir.
- Gece saatlerinde tüketiyorsanız kaygı bozukluğuna yakalanma riskiniz artırır. Kafein içeren tüm içecekler gibi aşırı tüketildiğinde uyku bozukluğunu tetikleyebilir.
- Kahve tansiyonu yükselttiği için yüksek tansiyon hastalığınız varsa, tansiyon ilaçları kullanıyorsanız ve tansiyona bağlı bir kanama geçirdiyseniz kahve tüketimini azaltmanız gerekir.
- Uyarıcı bir madde olan kafein içerdiği için tüm kahveler gibi Türk Kahvesi de bağımlılık yapar. Kahve tiryakileri yeterince kahve içemediklerinde baş ağrısı, huzursuzluk ve diğer tatsız etkiler görebilir.
- Çinko, kalsiyum ve demirin vücut tarafından emilmesini azalttığından bunlara ihtiyaç duyanların kahve tüketimlerine dikkat etmesi gerekir.
Türk Kahvesinin Çeşitleri
Türk Kahvesi diye genellesek de aslında kendi içinde farklı öğütme ve kavurma derecelerine göre değişik lezzetlere sahip pek çok Türk Kahvesi çeşidi vardır. En yaygın iki kavurma yöntemi tamburlu makinelerle yapılan tamburlu kavurma ve sıcak hava akımlı makineler kullanılan hava ile kavurmadır. Her iki yöntemde de kavurma derecesi ve kavurma süresi çekirdeklere farklı lezzetler verir.
Az Kavrulmuş Türk Kahvesi 180-205 derece arasında kavrulur ve aromatik, meyvemsi lezzete sahiptir.
Orta Kavrulmuş Türk Kahvesi en yaygın olarak tüketilendir. 210-220 derece sıcaklıkta kavrulan çekirdeklerde aromatik tat azalırken asit yükselir ve bu iki lezzet tam bir dengeye getirilmeye çalışılır.
Çifte Kavrulmuş Türk Kahvesi sert ve koyu kahve sevenlerin tercih ettiği kavurma derecesidir. Çekirdekler 240-250 derecede kavrulur ve kahve yağları iyice ortaya çıkar.
Çekirdekler istendiği kadar kavrulduktan sonra sıra pişirmeye ve sunuma gelir ki Türk Kahvesinin en fazla çeşitlilik gösterdiği yer de bu aşamadır. Pek çok yöresel ada sahip farklı pişirme ve sunum yöntemleri olsa da en çok bilinenler
Kül Kahvesi: Özellikle turistik kahvehanelerde ve restoranlarda sıklıkla görülen bu pişirme yönteminde cezve doğrudan ocağın ya da alevin üzerine değil de odun külünün üzerine konulur.
Dibek Kahvesi: Kahve çekirdekleri değirmende çekilmek yerinde havanda dövülerek ufulanır.
Mırra: Güneydoğu Anadolu'da yaygın tüketilen mırra, birkaç kez demlenerek hazırlanır. Dünyanın en sert kahvelerinden biridir.
Menengiç Kahvesi: Kurutulup kavrulmuş memegiç bitkisi meyvelerinin eklenmesiyle hazırlanır.
Süvari Kahvesi: Ege ve Akdeniz bölgesinde yaygın olan bir sunumdur. Kahve, ince belli çay bardağında servis edilir.
Cilveli kahve: Manisa'ya özgü bu kahve türünde Türk kahvesinin üzerine çifte kavrulmuş ve öğütülmüş badem parçaları ve iki farklı baharat eklenir.
Devebatmaz kahvesi: En köpüklü Türk Kahvesidir. İsmi de buna gönderme yapan bir şakadır.
Yandan çarklı kahve: Bazı yörelerde sade Türk kahvesine verilen addır. Şeker pişirilme sırasında eklenmez, yanında ayrıca tüketilir.
Okkalı kahve: Kahve-su oranı kahve yönünde ağırlaştırılmıştır. Kahvesi bol olduğundan yoğun ve keskin bir tada sahip olur.
